Gastles Islamitische Uitvaarten bij vak Verlies en Rouw
24 jun 2025
Studenten die de opleiding Maatschappelijke Zorg volgen komen soms al snel in aanraking met een overlijden. Of krijgen te maken met andere vormen van verlies, zoals het verlies van onafhankelijkheid of toekomstdromen. Verdrietig én best lastig voor jonge mensen die net in de praktijk aan het werk gaan.
Vandaar dat het vak Verlies en Rouw een vast onderdeel is van het lesprogramma. Esther Droste geeft dit vak en begeleidt de studenten. “Het is aan ons om ze meer vertrouwen over dit onderwerp te geven.”
In de eerste periode van het vak leren studenten de theorie. Met thema’s als levend verlies, overlijden, palliatieve zorg en andere rouwzaken. Studenten leren hoe zij cliënten kunnen ondersteunen bij deze onderwerpen. “Denk bijvoorbeeld aan het maken van een herinnerboekje voor iemand met dementie en hun naasten”, legt Esther uit.
Na een afsluitende toets volgt periode twee. Daarin werken de studenten met specifieke thema’s. Waaronder het thema Culturele Verschillen. “Door gastlessen leren studenten met wat voor gebruiken en rituelen ze te maken kunnen krijgen. Dat bereidt ze beter voor op situaties van de werkvloer. De gastlessen van Islamitische Uitvaartzorg Amanah zijn altijd erg waardevol”, zegt Esther.
Tijdens deze gastles vertellen Aisha en Amina, die werken als uitvaartverzorgers, hoe een islamitische uitvaart gaat. Volgens de islam heeft een overleden persoon rechten en moet met respect behandeld worden.
Ze wassen het lichaam voorzichtig met lauw water, altijd drie keer. Dit doen vrouwen bij vrouwen en mannen bij mannen. Ze gebruiken natuurlijke producten zoals bijvoorbeeld kamferolie en in plaats van een kist wordt het lichaam in een doek gewikkeld (een lijkwade). Ook zijn er medische regels waar ze zich aan moeten houden.
In sommige culturen wordt een lichaam namelijk bewerkt om er mooi uit te zien, zoals het dichtmaken van de ogen of mond. In de islam is dat niet toegestaan, omdat het lichaam zo natuurlijk mogelijk moet blijven.
Voor begeleiders in de maatschappelijke zorg is deze informatie erg belangrijk. Als tips geven Aisha en Amina mee dat studenten de rituelen kunnen respecteren door na het overlijden direct een handdoekje onder de kaak te plaatsten. Of armen naast het lichaam te leggen in plaats van gekruist op de borst.
Tijdens de gastles komen er veel beroepsgerichte vragen uit de klas. Vragen over doorligplekken, het verwijderen van een infuus, het wassen van handen en gezicht. Waaruit blijkt dat studenten situaties uit hun eigen praktijkervaring herkennen.
Maar bovenal brengen deze lessen studenten in gesprek over verschillen in cultuur. “We zien echt dat studenten meer respect krijgen voor waarden en rituelen van elkaar. Bij een laatste afscheid, maar zeker ook over hoe we in het leven staan.”